هفتة گذشته، اوّلین جشنوارة هنری فرهنگی بانوان استان قم در محلّ نمایشگاههای استان برگزار شد. این نمایشگاه قدم خوبی برای نشان دادن توانایی های بانوان استان، و همچنین میزان فعّالیت مراکز مربوط به بانوان در استان بود. همان طور که بازدید کنندگان از این نمایشگاه ملاحظه کردند، خواهران در قسمتهای مختلف هنری فرهنگی قابلیتهای قابل قبولی را کسب کرده بودند. با دیدن اوّلیة نمایشگاه این را به خوبی می شد فهمید. بخصوص حضور پر رنگ مراکز مذهبی با فعالیتهای گسترده چشم نوازی می کرد؛ چه مراکزی که به بحث فرهنگ می پرداختند، مثل جامعه الزهراء، هیأتهای مختلف، آموزش و پرورش، دانشگاهها، دفترهای فرهنگی مثل دفتر وبلاگ نویسی دینی، و... و چه مراکزی که به نحوی هنر را در خدمت دین گذاشته بودند، مثل واحدهایی که به طراحی لباس ایرانی اسلامی می پرداختند. این مطلب حتّی در مراکزی که برای امور مذهبی هم تعریف نشده بودند کم و بیش دیده می شد، که خود نشان از غلبة فرهنگ مذهبی در استان قم دارد.
در کنار این محسّنات، نکاتی منفی هم به چشم می خورد که ذکر آنها برای تکمیل کار در نمایشگاههای بعدی خالی از لطف نیست. از جمله اینکه برخی غرفه ها اصلا گویای فعالیت بانوان مراکز خود نبودند و تنها امتیازشان حضور یک مسؤول خانم از طرف مرکزشان بود. و جالب اینکه در تشریح فعالیتهای خود اصلا اسمی از فعالیتهای خانمها یا واحد خواهران آورده نمی شد و بروشورهایی که داده می شد فقط و فقط گویای فعالیت خود آن مراکز بود نه حضور خانمها در آن مراکز. همین اشکال در اندازه ای کوچکتر در مراکزی دیگر به چشم می خورد که خانمها در آنها دارای فعالیت هویت دار یا قابل توجهی نبودند و تنها امتیازشان فعالیتی مشابه و هم اندازه با آقایان بود. به گونه ای که اگر قرار بود نمایشگاهی از این مراکز گذاشته شود قسمتی به نام خواهران به عنوان یک واحد مستقل و جدا از برادران تعریف نمی شد. البته این را باید پذیرفت که غرفة این صنف مراکز دست کم گویای حضور خواهران در کنار برادران در فعالیتهای تعریف شدة آنها بود.
اشکال دیگری که به کلّیّت این نمایشگاه یا جشنواره وارد است تبیین نکردن ماهیت زن مسلمان در جامعه و همچنین تکرار تفکّر غلط رایج در جامعه نسبت به قشر بانوان بود. آن چه در نزد عوام اهمّیّت دارد، این است که حضور خانمها محسوس باشد و دم از فعّالیّت بانوان و رقابت آنها با آقایان زده شود؛ و یا به جلو افتادن بانوان از آقایان بالیده شود. در صورتی که این غلط است. باید قبلا تعریف شده باشد که حضور بانوان در چه قسمتها و فعالیتهایی از اجتماع، مثبت و دارای ارزش است و در چه جاهایی منفی است. متأسّفانه این دسته بندی زیر بنایی در بسیاری از نمایشگاههای مربوط به بانوان در کشور ما مغفول مانده و هر جا خانمی فعال بوده مورد ستایش قرار گرفته، و نسبتهای اجتماعی در آن لحاظ نشده است. اینکه اگر خانمها در فلان فعّالیت فرهنگی یا هنری یا اجتماعی حضور یابند این به نفع نظام اسلامی و جامعة اسلام مدار است یا خیر؟ و آیا اصلا حضور بانوان در آنجا ضرورتی دارد یا باید آنها را به سمت فعالیتهای ضروری تر سوق داد. البته جای این بحث در محافل علمی کشور است و از متصدّیان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم انتظار می رود با صاحب نظران در این زمینه مشورت کنند و خود را به این سلاح علمی مجهّز نمایند. نکته ای که نباید فراموش شود این است که اسلامی بودن غیر از رعایت ظواهر اسلامی است. شاید این نمایشگاه نسبت به نمایشگاههای مشابه در دیگر استانها یا نمایشگاههایی با متصدیان دیگر، در حفظ ظواهر اسلامی بسیار جلوتر باشد؛ ولی این به معنی اسلامی بودن آن نیست. فقط دالّ بر مسلمان و معتقد بودن شرکت کنندگان در آن است.
اشکال دیگر این نمایشگاه، اطّلاع رسانی کم رنگ در سطح شهر یا استان بود. به گونه ای که نویسندة این مطلب، خود در آخرین روزهای نمایشگاه و از طریق دیگری اطّلاع پیدا کرد. و جالب اینکه تا یک روز گمان بر این داشت که این نمایشگاه فقط مخصوص خواهران است و برادران نمی توانند از آن بازدید کنند.
در پایان متذکر می شوم که تشکیل این دسته نمایشگاهها با رویکرد اسلامی، بسیار مفید است. و در نشان دادن ترقّی بانوان این مرز و بوم در عرصه های فرهنگ اسلامی و هنر اسلامی و ... مؤثر خواهد بود.
لینکهای این مطلب:
عکسهایی از نمایشگاه(ایرنا)
لیست کل یادداشت های این وبلاگ
